با آنکه امروز دولت سیزده سالهی حامد کرزی به کار خود پایان داد، اما پروژههایی مانند استخراج معادن مس عینک و آهن حاجیگک، جادهی حلقهای و شهر کابل جدید، پروژهی تاپی، بندهای کمالخان و سلما و شماری دیگر از پروژههای بزرگ کشور که امید مردم افغانستان به آنها بسته شده بود؛ همه ناتمام و روی دست حکومت جدید مانده است.
حکومت جدید در حالی آغاز به کار کرد که در همین ابتدای کار باید بار پروژههای مهم و بزرگ کشور را که قرار بود در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی تکمیل شوند به دوش بکشد، پروژههایی نقش مهمی برای بهبود اوضاع اقتصاد کشور دارد.
قرارداد پروژهی استخراج مس عینک با امیدواریهای زیاد در سال ۲۰۰۵ با یک شرکت چینی بسته شد، براساس این قرارداد قرار بود در این پروژه ۵ میلیارد دالر سرمایهگذاری صورت بگیرد، ۸۰۰ میلیون دالر به حکومت به عنوان پیش پرداخت داده شود و سالانه تا ۴۰۰ میلیون دالر از فروش مس و مالیات به حکومت برسد، نیروگاه برقی با ظرفیت ۴۰۰ میگا وات ساخته شود و یک خط آهن از تورخم تا تاجیکستان از سوی شرکت ام سی سی چین کشیده شود.
اما با گذشت حدود نه سال این پروژه همچنان در مراحل ابتدایی خود مانده و شرکت چینی پای خود را از عملی ساختن برخی تعهداتش پس کشیده است، اکنون این پروژه منتظر اقدامات حکومت جدید است .
بند سلما یکی دیگر از پروژههای بزرگ زیربنایی است که روی دست حکومت جدید مانده است، این بند که پس از ۳۰ سال توقف در سال ۱۳۸۶ با سرمایه گذاری ۹۰ میلیون دالر آغاز شد و قرار بود تا ۱۵ ماه دیگر تکمیل شود اما با وجود افزایش هزینه تا ۳۰۰ میلیون دالر این بند تاکنون تکمیل نشده است و این حکومت جدید است که باید از بند سلما بهره برداری کند.
پیمان پروژهی استخراج معدن آهن حاجیگک بامیان با تعهد سرمایهگذاری ۱۴میلیارد دالر از سوی یک کنسرسیوم هندی و یک شرکت کانادایی در سال ۱۳۹۱ امضا شد و قرار شد کار مقدماتی آن تا یکسال بعد آغاز شود اما با ایجاد مشکلاتی در روند این قرارداد تا هنوز هیچ کاری در ساحه این معدن آغاز نشده است و این پروژه دست نخورده به حکومت جدید انتقال یافته است.
پروژهی بزرگ تاپی هرچند عوامل بازدارندهی خارجی داشته اما تکمیل نشدن آن بیشتر به امنیت افغانستان پیوند داده میشود، پروژهای که باعملی شدن آن بیش از ۲۶/۳۴ تریلیون فوت مکعب گاز در ۳۰ سال از طریق یک خط لولهی یکهزارو ۶۸۸ کیلومتری از حوزهی گازی دولت آباد ترکمنستان و با گذشتن از خاک افغانستان به پاکستان و هند خواهد رسید.
طبق این قرارداد افغانستان گذشته از دریافت ۵۰۰ میلیون دالر به عنوان حق ترانزیت در سال میتواند در ده سال نخست به گونهی منظم سالانه ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز از این پروژه خریداری کند که قرار بود این رقم درده سال دوم به یک میلیارد مترمکعب و در ده سال سوم به یک ونیم میلیارد متر مکعب گاز برسد، اکنون عملی شدن این پروژه در گرو تصمیم و ارادهی حکومت جدید است .
پروژهی شهر جدید کابل نیز از برنامههای بزرگ و مهم راهبرد توسعهی ملی است که قرار است با هزینهی ۸۰ میلیارد دالر در مساحت ۳۷۰ هزار جریب زمین در ساحهی ده سبز کابل ساخته شود و ۳میلیون باشندهی کابل را در خود جای دهد.
اما روند عملی شدن این پروژه با چالشهای گوناگونی روبه رو شد و این پروژه متوقف ماند، حکومت جدید برای پایان دادن به بی سرو سامانیهای شهری ناگذیر از عملیاتی ساختن اجرای این پروژه است که کار آسانی نیست .
پروژهی بند کمال خان از دیگر پروژههای جنجال برانگیز کشور است که حکومت حامد کرزی نتوانست بر این جنجالها غلبه کند و این پروژه را برای حکومت جدید به میراث گذاشت .
درحال حاضر پروژهی بند کمال خان که ایران برای ساخت آن اعتراض دارد، ظرفیت تولید ده میگاوات برق را دارد و با یکصد میلیون دالر هزینه میتواند ۸۰هزار هکتار زمین جدید کشاورزی را آبیاری کند.
پروژهی جادهی حلقهای کشور نیز همچنین بدون اینکه در زمان معین تکمیل شود برای حکومت جدید میراث ماند، براساس ماستر پلان وزارت فوائد افغانستان به ۱۸هزار کیلومتر جاده درجه یک نیاز دارد که بربنیاد تخمین وزارت فواید عامه تا سال ۲۰۰۹ میلادی باید پنج هزار کیلومتر آن ساخته میشد که نشد و این پروژه نیز به حکومت جدید انتقال داده شد .
از اینکه هزینهی عملی ساختن این پروژههای بزرگ از سوی کشورهای کمک کننده تمویل میشود، امکان آن وجود دارد که حکومت جدید با تدبیر و پشتکار این پروژه ها را در زمان کم عملی سازد .
